Energie Made in [Arnhem]

In de afgelopen jaren heeft de samenwerking met partners in de stad (Convenant Energie made in [Arnhem] ) en met de gemeentelijke inzet haar waarde bewezen voor het milieu en de economische- en  werkgelegenheids-agenda’s. Het Convenant Energie made in [Arnhem] liep in 2014 af.

De gemeente gaat samen met de partners van Energie made in [Arnhem] en andere partijen uit de stad verder om de stip aan de horizon vast te stellen ten aanzien van de energietransitie en energieneutraliteit en daarbij tussentijdse doelen te formuleren. In het coalitieakkoord is Energie made in [Arnhem] als speerpunt benoemd. Arnhem wil de ‘energie’ in de stad en regio mobiliseren en wil dat zo veel mogelijk terug zien in concrete resultaten.
Hierbij wordt uitgegaan van de volgende prioriteiten:

• verlaging van het energieverbruik en toename van opwekken van hernieuwbare energie om te komen tot energieneutraliteit;
• versterken van de bedrijvigheid en de reputatie in energietechnologie, zoals waterstofeconomie;
• versterken van het imago “Arnhem elektriciteitsstad”.

Deze veranderopgave heeft een samenhang met de volgende Reguliere Programma's:

• R3 Economie;
• R7 Gezondheid en milieu;
• R8 Wonen en ruimte.

Belangrijke resultaten in 2015 zijn:

1. het samen met de partners nieuw opgestelde Programmaplan 'New Energy made in Arnhem'is in september 2015 door de raad vastgesteld en bevat ambitieuze doelen voor 2020 en energieneutraliteit in 2050;
2. energietransitie en energieneutraliteit:

• verlaging van het energieverbruik en toename van het opwekken van hernieuwbare energie, waarmee  stappen zijn gemaakt richting energieneutraliteit. Het totale energieverbruik (elektra en gas) is gelijk gebleven ten opzichte van 2014 (particulier en zakelijk opgeteld). Gemiddeld per huishouden daalt het verbruik nog steeds. Het zakelijke verbruik (zowel gemiddeld als totaal) is in 2015 licht toegenomen ten opzichte van 2014;
• concrete resultaten:
  • meer energiezuinige woningen (bestaande en nieuwbouw) en daardoor afname in energieverbruik, onder meer door:
  • energiezuinige nieuwbouw door corporaties;
  • energiezuinige nieuwbouw door ontwikkelaars en zelfbouwers;
  • corporaties renoveren bestaande woningen en nemen daarbij forse energiemaatregelen;
  • particuliere woningeigenaren hebben hun woningen geïsoleerd.

• Arnhem faciliteert, waar mogelijk regionaal en met andere overheden, de bouw van een windmolenpark. Dit gebeurt concreet op locatie Kleefse Waard/Koningspleij Noord.
• toename van aansluitingen van gebouwen op warmtebronnen zonder gas, zoals restwarmte (stadsverwarming), warmte-koude opslag, rio-thermie en warmtepompen;
• toename van het aantal zonnepanelen op woningen is in 2015 toegenomen met 300 tot 1350 aansluitingen;
• de gemeente dient als goed voorbeeld voor haar eigen panden ten aanzien van energiebesparende en hernieuwbare energie opwekken (bv met zonnepanelen):
• Brandweerkazerne: groene daken (alle daken, behalve waar zonnepanelen liggen), 140 zonnepalen, lucht water warmtepomp, opvang van hemelwater op eigen terrein voor oefeningen, LED-verlichting;
• Stadsboerderij Presikhaaf: 117 zonnepanelen en LED-verlichting;
• MFC Omnibus en MFC Klarendal: zonnepanelen;
• Sportpark Drielsedijk: 20 zonnepanelen;
• Zwembad Grote Koppel: aangesloten op warmtenet.

3. vergroten van de betrokkenheid van de stad bij de visie 'People, Planet & Profit' door:

• jaarlijks groeit het aantal partners met 10% van Energie made in [Arnhem]:
• in 2015 zijn 4 nieuwe partners welkom geheten. In verband met het uitwerken van programma New Energy made in Arnhem 2015-2020 is in 2015 vooral aandacht besteed aan de huidige partners;
• door ondersteuning van de gemeente bij diverse buttom-up initiatieven komen steeds meer Arnhemmers in aanraking met de uitgangspunten van People, Planet & Profit. Ook zonder ondersteuning zijn initiatieven tot stand gekomen. Initiatieven die opvallen zijn de Coehoorn en Spijkerenergie, waar bewoners zelf acties hebben ondernomen in het verduurzamen van hun wijk door aandacht voor energiemaatregelen.

4. versterken van de bedrijvigheid in energietechnologie en Arnhemse reputatie als Energie en Electriciteitsstad door partners in de stad:

• het ondersteunen van startende bedrijven en hun energie-innovaties o.a. via greenhouse bedrijvenincubator op de Kleefsewaard. De Greenhouse incubator -gesteund door Arnhem en provincie- was in 2015 zo succesvol dat alle 15 plekken bezet zijn. Initiatiefnemers hebben in november 2015 een subsidie aangevraagd bij EFRO om de activiteiten voort te zetten en uit te breiden in de periode 2016-2019; begin 2016 volgt de beslissing vanuit EFRO;
• het stimuleren van Arnhemse innovaties, waaronder de waterstofeconomie, en helpen toepassen van deze innovaties op grotere schaal (in Arnhem of elders):
  • Met CNGNET, provincie en Arnhem en waterstofbedrijven heeft de gemeente een Europese subsidie gekregen om op de Kleefse Waard, in de periode t/m 2018, een openbaar waterstoftankstation te plaatsen om waterstofelektrisch vervoer te stimuleren. De Arnhemse bijdrage is €179.000,- en de investeringen vanuit EU en de partners bedragen ongeveer  € 6 mln;
  • de gemeente heeft vanuit het regiocontract met de provincie  € 100.000,- subsidie verleend  aan een initiatief van Siza om bij een geplande renovatie gebruik te maken van slimme energie-innovaties;
  • deelname in de landelijke stuurgroep Smart energy cities heeft er in 2015 aan bijgedragen dat de ministeries EZ en BZK financieel bijdragen aan het vervolg van de Green deal smart energy cities 2014-2019. In Arnhem zullen daardoor naast Siza nog twee andere locaties met extra externe deskundigheid geholpen worden bij de toepassing en opschaling van slimme energie-innovaties;
  • de gemeente heeft in 2015 diverse initiatieven op het terrein van onderzoek/onderwijs en ontwikkeling  van energie-innovaties gesteund, zoals:
  • het Automotive centre of expertise van de Hogeschool Arnhem en Nijmegen dat in oktober is geopend opArnhem Buiten. Dit is een initiatief van installatiebranche en  ROC's, OOST Nederland Energiek, en het Clean mobility centreop industriePark Kleefse Waard (IPKW); dit laatste ontving in december 2015 een bijdrage uit het Arnhems ondernemersfonds voor de verdere uitwerking van een businesscase;
  • de uitrol stimuleren van elektrische laadinfrastructuur en elektrisch vervoer, waarmee o.a. meer snellaadpalen en laadpunten gerealiseerd worden (2015 100 laadpunten);
  • samen met Duitse steden is een Europees project in voorbereiding om gasbussen te vervangen door 100 % elektrische bussen;
  • het gemeentelijk wagenpark is al 55% duurzaam door in 2015 uitbreiding met een waterstof-auto en een aantal groen-gas-voertuigen.

In 2015 is een aantal zaken in gang gezet, die in 2016 moeten leiden tot resultaten op het gebied van E-mobility:

• een tweetal EFRO-aanvragen zijn ingediend bij de provincie Gelderland, waarmee Arnhem als experimenteer platform dient voor slim laden, innovatieve laadoplossingen en de koppeling van duurzame energie opwekken en e-mobiliteit;
• een Europees project is in gang gezet waarbij duurzame energie opwekking, de opslag van energie en het gebruik daarvan voor elektrische voertuigen en het lichtnet een rol speelt. Daarin is Arnhem de lead partner en is Arnhem meer zichtbaar als voorloper op het gebied van smart energy en smart mobility;

• de laadinfrastructuur in Arnhem, voor aanvragers met een elektrische auto, maar ook voor experimenten, wordt de komende jaren weer verzorgd door een Arnhems bedrijf: Allego. Hiervoor is in 2015 een innovatieve aanbesteding op de markt gezet. Dit heeft nu al geleid tot een goedkopere concessie in Arnhem!
• in 2015 is een intentieovereenkomst getekend, met NOUN, Alliander, Burgers' Zoo, Rijnstate en de provincie Gelderland, voor onderzoek naar de uitbreiding van het warmtenet richting Rijnstate en Burgers' Zoo;
• in 2015 zijn de woonprincipes 2016-2025 tot stand gekomen. Duurzaamheid en de energieambities van de gemeente Arnhem zijn hierin opgenomen en vormen de basis voor de prestatieafspraken met corporaties in 2016.
• in 2015 zijn de voorbereidingen getroffen om in 2016 de inwoners van Arnhem op grotere schaal te kunnen ondersteunen in het verduurzamen van hun woningen, door middel van onder andere: communicatiecampagne, professioneel energieloket, ondersteunen energieambassadeurs en buurtinitiatieven.

Deze veranderopgave is vanaf de MJPB 2016 - 2019 opgenomen in het programma 'Stad op de kaart' als veranderopgave 'Energy made in Arnhem, ElektriCity'.