Hoofdlijnen van beleid

Het jaar 2015 stond in het teken van de verdere uitwerking van het Coalitieakkoord 2014-2018 'MET DE STAD!', aangevuld met de afspraken in het Addendum op het coalitieakkoord van november 2015.
Samen met inwoners, bedrijven en instellingen is via het dynamische proces van de Arnhem Agenda gewerkt aan een strategische agenda voor de toekomst van de stad. Het document 'Inspiratie van en door de stad, onderdeel van de dynamische Arnhem Agenda' met de vijf thema's Groen, Creativiteit, Innovatie, Menselijke maat en Samenwerking vormen de basis voor de MJPB 2016-2019 met de nieuwe programma's voor veranderopgaven 'Van wijken weten' en 'Stad op de kaart!'. Het doel is om te komen tot

• een andere overheid en gemeentelijke uitvoeringsorganisatie die flexibeler is, die bijdraagt aan de kracht van de stad en de wijken alsmede die sneller en adequater op de maatschappelijke ontwikkelingen kan inspelen;
• innovatie en co-creatie met de partijen en inwoners in de stad en in de wijken om de maatschappelijke opgaven aan te pakken.

Als voorbereiding op de veranderopgave Wijksturing in het programma Van wijken weten is in de tweede helft van 2015 gestart met pilots in de wijken De Laar/Elden en Presikhaaf. Met deze opgave wordt het mogelijk om de taken in de wijken vanuit de leefwereld van inwoners, bedrijven en instellingen te laten aansturen (frontlijnsturing).
De huidige systeemwereld van regels, protocollen en prestatie-indicatoren is niet meer dominant sturend maar ondersteunend. Dit heeft ook zijn impact op de gemeentelijke organisatie.
In 2015 is de transformatie naar wijksturing vanaf 2017 - 2019 voorbereid. In het eerste kwartaal van 2016 is hiertoe de 'Koersnota 2016 Van wijken weten' vastgesteld. Met deze koersnota geeft de gemeente verder richting en ruimte aan de ontwikkeling van de wijkgerichte aanpak. Dit houdt onder meer in dat de gemeente veel nauwer gaat samenwerken met inwoners, maatschappelijke instellingen, bedrijven en buurtorganisaties.

• Station Arnhem Centraal

Onbetwist hoogtepunt in 2015 was de feestelijke opening van het toonaangevende station Arnhem Centraal door de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu op 19 november 2015. De nieuwe stationshal die qua architectuur hoge ogen gooit, vormt de kroon op de vernieuwing van het stationsgebied, die ook de bouw van kantoren, winkels, fietsenstallingen en een nieuwe mega-bioscoop omvat. De centrale openbaar vervoer terminal biedt rechtstreeks toegang tot trein, taxi, bus, fiets, auto, kantoren en de stad. De aanleg van extra sporen en perrons heeft ervoor gezorgd dat de capaciteit kan groeien op de spoorlijnen naar Utrecht, Nijmegen, Zutphen én naar Duitsland. Arnhem Centraal is hiermee het grootste station van oost Nederland;

• Hoofdlijnen van beleid

De veranderopgave om samen met partners in de stad en regio te komen tot energietransitie en energieneutraliteit heeft geresulteerd in het nieuwe Programmaplan 'New Energy made in Arnhem' en is in september 2015 door de raad vastgesteld. Dit plan bevat ambitieuze doelen voor 2020 en energieneutraliteit in 2050. Deze veranderopgave is vanaf de MJPB 2016 - 2019 opgenomen in het programma 'Stad op de kaart' als veranderopgave 'Energy made in Arnhem, ElektriCity';

• Culturele hoofdstad van het oosten

Belangrijke besluitvorming voor het culturele aanbod heeft in 2015 plaatsgevonden, zoals de nieuwbouw en verhuizing Focus Filmtheater naar het Kerkplein, de verbouw en uitbreiding van Musea Arnhem, de start van de renovatie van Musis Sacrum en de visie op het Koningsplein als het culturele kloppende hart van Arnhem;

• GIRO d'Italia

Arnhem stimuleert sport en beweging zowel topsport en topsportevenementen als sport in de wijken.In 2015 heeft de Italiaanse organisatie besloten om de GIRO d'Italia 2016 te laten plaatsvinden in de provincie Gelderland, waaronder in Arnhem (startdag en finishdag);

• Opening Rijnwaalpad, de snelfietsroute tussen Arnhem en Nijmegen

Op 3 juli 2015 is het RijnWaalpad geopend. Het is de eerste snelfietsroute in een netwerk van snelfietsroutes in de regio Arnhem-Nijmegen dat woon-, werk- en winkellocaties met elkaar gaat verbinden.

Het jaar 2015 in het sociale domein stond in het teken van de uitvoering van nieuwe, gedecentraliseerde taken vanuit de Participatiewet, Wmo 2015 en de Jeugdwet op basis van de kadernota 'De veerkrachtige samenleving van Arnhem" en de daarbij behorende uitvoeringsnota's. In het overgangsjaar 2015 is de zorgcontinuïteit hiermee gewaarborgd.
Het werken met sociale wijkteams is in 2015 van start gegaan. De sociale wijkteams richten zich op een samenhangend aanbod om de zelfredzaamheid te bevorderen, daar waar nodig maatwerk te bieden en de mantelzorg te ondersteunen, bijv. via respijtzorg. Burgerinitiatieven en vrijwilligerswerk spelen een belangrijke rol om de onderlinge redzaamheid in een wijk te bevorderen.

De gekorte rijksmiddelen voor de diverse taken in het sociale domein blijven een zorgpunt en is mede de aanleiding geweest om te komen tot de voorbereiding van nieuwe bezuinigingsopgaven vanaf 2016.  

De Stadsregio Arnhem-Nijmegen is als WGR-plusregeling medio 2015 van rechtswege komen te vervallen. Dit is de aanleiding geweest om nieuwe regionale samenwerkingsvormen te ontwikkelen. Tevens is in 2015 de basis gelegd om te investeren in een duurzame relatie met andere, relevante partijen in de regio Nordrhein-Westfalen en in Eurregioverband. De nota Arnhem,stad op de kaart in internationaal perspectief (raadsbesluit 25-01-2016) voorziet hierin.

Sinds de zomer van 2015 heeft ook Nederland te maken met een grote vluchtelingeninstroom. Het COA kan deze vluchtelingen niet opvangen binnen de bestaande capaciteit. Het Rijk heeft aan alle gemeenten gevraagd om extra voorzieningen te creëren. De gemeente Arnhem heeft haar verantwoordelijkheid hierin genomen dat heeft geresulteerd in de volgende acties:

• Noodopvang vluchtelingen in Koepelgevangenis

Sinds september 2015 worden maximaal 400 vluchtelingen opgevangen in de voormalige Koepelgevangenis in Arnhem. Alhoewel de opvang voor vluchtelingen in een leegstaande gevangenis niet optimaal is en de nood hoog was, heeft Arnhem hieraan meegewerkt. De buurt heeft zich uiterst positief en welwillend opgesteld. De Arnhemse platforms "Welkom in Arnhem" en "Arnhem voor Vluchtelingen" (initiatieven en aanbiedingen van particulieren en Arnhemse organisaties, zoals moskeeën, kerken, maatschappelijke en onderwijsorganisaties) werken goed samen met de COA;

• Asielzoekerscentrum (tijdelijk) in Elderhoeve

De gemeente heeft in december 2015 besloten mee te werken aan de komst van een Asielzoekerscentrum voor de duur van vijf jaar in het voormalige bejaardenhuis Elderhoeve in de wijk Elden (start april 2016).
Het gaat hierbij om de opvang van maximaal 350 vluchtelingen. De omwonenden zijn hierover geconsulteerd en specifieke maatregelen zijn genomen om het asielzoekerscentrum te realiseren;

• Ondersteundende maatregelen voor ketenaanpak

Andere, ondersteunende maatregelen zijn getroffen voor ketenaanpak in de vluchtelingenproblematiek (zie raadsbrief vluchtelingen dd 22 december 2015).

Het jaarresultaat 2015 is negatief afgesloten met een nadelig resultaat van € 17.398.000, waarvan wordt voorgesteld om dit te verrekenen met de Algemene Reserve. Dit nadelige resultaat is vooral een resultante van de grondexploitatie, Presikhaaf bedrijven en bezuinigingen vanuit de Wet Buig en het Rijksbeleid.
Door het nadelige resultaat is de positie van de algemene reserve verslechterd. Het risicoprofiel is daarentegen licht verbeterd. Hierdoor stijgt het weerstandsvermogen met € 4,8 miljoen boven de 75% norm, afgezet tegen de 90% norm is deze echter onvoldoende. De buffer om toekomstige tekorten op te vangen is broos.